In de vorige blog maakten we kennis met Pico van der Feen. In deze blog nemen we afscheid van Max Weber.
Max Weber is een van de belangrijkste Nederlandse biologen van het begin van de 20ste eeuw. Zoals de Koninklijke Academie voor Wetenschappen het verwoordt: De laatste decennia van de 19de eeuw waren de hoogtijdagen van de vergelijkende anatomie en embryologie. Biologen zochten naar voorbeelden en bewijzen van Darwins evolutieleer en stelden stambomen op van elk levend wezen. beschrijvende zoölogie.
Webers carrière stond in het teken van die beschrijvende zoölogie. Met theorievorming hield hij zich niet bezig: daarvoor was de tijd volgens hem nog niet rijp. Er moest immers nog zoveel praktisch onderzoek worden verricht, dat het tijdverspilling was te filosoferen over het hoe en waarom van de evolutie. In de enorme hoeveelheid verzamelde gegevens ligt dan ook Webers grootste verdienste. Wat opvalt aan zijn wetenschappelijke publicaties is de grote verscheidenheid aan onderwerpen. Over vrijwel alle grote diergroepen heeft hij geschreven.
Weber heeft belangrijk werk verzet op het gebied van de zoögeografie, een nieuwe tak van biologie. Zijn diepgaande analyse van de fauna van de Indische archipel leidde tot de conclusie dat het gebied een mengeling is van deels Aziatische en deels Australische oorsprong. Daarmee ontkrachtte hij de theorie van Wallace volgens welke deze gebieden scherp van elkaar zouden zijn gescheiden. Het grensgebied tussen beide faunagebieden lag volgens Weber bovendien meer in de richting van Australië. De ‘Lijn van Weber’, waarover biologen tot op heden spreken, doet dus eigenlijk geen recht aan de theorie. De ontwikkeling van de zoögeografie werd sterk gestimuleerd door de vele expedities die in die tijd werden gemaakt. De Siboga-expeditie was daarvan de belangrijkste.
In 1922 is Weber met emeritaat gegaan. Samen met zijn vrouw Anna woont hij op Landgoed Eerbeek, waar ook Tera een graag geziene gast is. Ook als Tera naar Indië gaat houdt ze contact met de Webers, ze krijgt dan fl. 1000,- van de Webers voor een extra studiereis, bijvoorbeeld naar Prashad, maar zoals we gezien hebben maakt ze daar geen gebruik van. De Webers blijven zich bemoeien met het zoölogisch museum en met Tera en komen regelmatig in Amsterdam langs. Als Max Weber 70 wordt komt er een speciale uitgave van het vakblad “Bijdragen tot de Dierkunde. Bovendien krijgt hij een openbare brief van 35 Engelse zoölogen in Nature die gezamenlijk de loftrompet blazen en eindigen met de conclusie: “Your solid learning has upheld the great scientific traditionsof your country, your investigations have influenced and stimulated many of us, your broad interests, your singleness of purpose, the simplicity of your life and your genius for friendship have set an example to us all
In Eerbeek hebben de Webers een bonte verzameling van planten en dieren bijeengebracht. Wetenschappers uit de hele wereld bezoeken het landgoed, en na de gebruikelijke grote wandelingen en zoölogische excursies kunnen zij voor hun onderzoek gebruik maken van het eigen laboratorium van de Webers. Op de foto Weber en de Beaufort in het laboratorium, datum onbekend.
Vermakelijk zijn de anekdotes over de exotische dieren die het landgoed bevolkten. Er was een aap Simpie en een civetkat die soms tot schrik van bezoekers plotseling onder de sofa vandaan sprong. Buiten liep “Piet” de casuaris (een loopvogel) rond, die de Webers tijdens de Siboga-expeditie hadden meegenomen.
Naast hun wetenschappelijk werk zijn de Webers ook erg betrokken bij het dorp. Zo richt Max de boerenleenbank op in Eerbeek en is Anna actief betrokken bij het Rode Kruis en de oprichting van de montessorischool.
In 1936 wordt Max 84 jaar, hij kwakkelt dan al erg met zijn gezondheid. Op 30 januari 1937 schrijft Anna aan Tera: Lieve Tera, dank voor kaart en telefoon. De toestand hier is eigenlijk hele langzame achteruitgang en gij zegt het zoo juist “ik verlang naar rust voor hem en ik knijp in elkaar, als ik die lieve stem niet meer zal horen…..
En op 6 februari schrijft Anna: Lieve Tera, wil een oud en diep geschokt mens vergeven dat ze er in het geheel niet aan gedacht heeft dat 6 februari uw jaardag is. Mijn lieve man zou zeker gezegd hebben “nou je bent ook een mooie”,.. Maar ach de tijd voor grapjes is voorbij. Ik zit bij zijn sterfbed, en telkens haalt de pols het weer op en klopt het hart en gaat de adem, zo wreed als er toch geen hoop meer is. Het is een verlengen van lijden voor de dierbare zieke, als hij er nog besef van heeft. Dag Lieve Tera in gedachten hoor ik mijn man je van ganser harte alle goeds toewensen. Hij hield veel van je. Dag lieve beste. Nu niet meer! Je oude vriendin Anne W van B.
Op 7 februari sterft Max Weber en laat zijn vrouw diepbedroefd achter. Hij wordt begraven in Eerbeek.
Begin maart 1937 komt Anna een paar dagen naar Amsterdam en logeert dan bij Tera. Hieronder het bedankje dat Tera ontvangt:
Zo komt er een eind aan het leven van Tera’s belangrijkste leermeester. In de volgende blog zien we hoe Tera een steeds belangrijker rol krijgt in de zoölogisch museum en hoe ze haar naam als malacoloog vestigt.
4 November 2022
Met groot enthousiasme en geheel overwacht
Zoekende naar de plannen voor het Heimans
Diorama, waar ik zeer bezorgd over ben, en dan
als een warme douche dit heerlijke dagboek!!!
Al onmiddellijk gedeeld met mijn beste collega
Beiden inmiddels met pensioen.Maar betrokken!! Fred Nordheim fotograaf tijdschrift
“Artis” van 1970 tot 2005
Wat goed om te horen Fred Nordheim. Als je je aanmeldt voor de nieuwsbrief, krijg je elke week een nieuwe blog .Groet Barbara van Benthem Jutting