En dan krijg je van Godfried van Moorsel (Marien ecoloog) zomaar een mail toegestuurd met een overzicht van eponiemen en een begeleidende tekst. Genoeg informatie voor een gastblog.
Op de openingspagina van deze site staat: “U kunt kijken welke schelpen ze op naam heeft gebracht”. Eigenlijk klopt dat niet: op die lijst staan namelijk namen van schelpen die voor het eerst zijn beschreven door andere personen, en daarvoor de naam van Tera van Benthem Jutting hebben gebruikt zodat ze wordt herinnerd, zogenaamde eponiemen. De schelpen die Tera in haar leven op naam bracht, dat zullen er duizenden zijn geweest, vele bekende en minder bekende soorten.
Wil je weten hoeveel schelpen TvBJ zelf beschreven heeft als nieuwe soort, dan geeft MolluscaBase een indruk. Zoek je op “Author contains Benthem” dan duiken er maar liefst 374 namen op! Daar zitten eponiemen tussen, maar Tera eerde natuurlijk niet zichzelf. Het zou op zich nog een aardige exercitie zijn om te kijken welke eponiemen Tera zelf bedacht. Zo gebruikte ze bijvoorbeeld soortnamen als hoekzemai, brongersmai, wilhelminae, lieftincki, beauforti, duboisi en vele andere. Ook het jaar dat ze die namen gaf is bekend dus dat maakt het extra interessant.
Uit de blogs op deze site is duidelijk dat Tera van Benthem Jutting wetenschappelijk voornamelijk actief was op het gebied van weekdieren (mollusken) en dan met name soorten met een schelp, vooral tweekleppigen en slakken. Veel onderzoekers correspondeerden met Tera en/of waardeerden haar werkzaamheden en/of gezelschap. Bij het beschrijven van een nieuwe soort hoorde ook het bedenken van een naam en soms deden ze dat ter ere van haar. Zowel geslachts- als soortnamen zijn gebruikt om Tera te vernoemen. Zo ontstonden als eponiem de geslachten Teraia, Benthemia en Juttingia, maar ook Teracharopa en Teralatirus. Teralatirus roboreus is overigens gebruikt als logo voor deze site. Als soortnaam wordt vaak juttingae gebruikt, maar ook terae en (van)benthemjuttingae komen voor. De uitgang -i of -a werd ook wel eens gebruikt maar is foutief, een vernoeming van een dame dient te eindigen op -ae. Onderstaande lijst toont een overzicht van de eponiemen waarin de naam van Tera van Benthem Jutting is vernoemd. Begrijpelijkerwijze gaat het voornamelijk om weekdieren: drie tweekleppigen waarvan één fossiel, twintig slakken waarvan zes fossiel en een inktvis. Ook een zeespin (geen mollusk) werd naar haar vernoemd. Onder het kopje Eponiemen is deze lijst ook terug te vinden.
De lijst gaat niet in op eponiemen die Tera zelf gaf (zie boven), maar in het kader van deze site mag er één niet ontbreken en wel die van Hypselostoma piconis van Benthem Jutting, 1949. Op die manier ‘vereeuwigde’ ze haar man Pico van der Feen in de naam van een Aziatisch landslakje.
Door gewijzigde inzichten kunnen soorten soms in een ander geslacht terechtkomen, maar het tweede deel van soortnaam blijft dan behouden en degene die de soort beschreef komt tezamen met het jaartal tussen haakjes te staan. Ook kan blijken dat een naam overeenkomt met die van een eerder beschreven soort. Zo’n naam wordt dan beschouwd als junior synoniem en wordt ongeldig. Als tegenwoordig een andere naam in gebruik is voor de oorspronkelijke naam wordt dat in de lijst aangegeven als aangepaste naam. Verder wordt vermeld of de soort afkomstig is uit zee (M: marien), brak (B) of zoet (F) water, of dat het om een landslak gaat (T: terrestrisch).
Dankbetuiging. Bij het samenstellen van de tabel werd dankbaar gebruik gemaakt van de lijst met eponiemen van Gijs Kronenberg (2022). Daarnaast werden nog enkele namen gevonden door te zoeken in MolluscaBase en WoRMS. Zowel Henk Dekker als Gijs Kronenberg (beide Naturalis en Nederlandse Malacologische Vereniging) waren heel behulpzaam. Zo konden ze bevestigen dat het daadwerkelijk Tera was die werd vernoemd in de namen Teraia en Benthemia (de laatste via Ruud Bank). Henk Dekker nam ook de moeite om de namen die nog niet in MolluscaBase stonden daaraan toe te voegen, waardoor je meer te weten kunt komen over de verschillende soorten en hun auteurs. Barbara van Benthem Jutting vormde de mail en de beschrijving om tot een blog.
Referentie
Kronenberg, G.C. 2022. Eponyms of persons connected to the Netherlands Malacological Society. 4th edition, June 1, 2022: 1-51. Netherlands Malacological Society. URL: www.spirula.nl/list-of-eponyms-nmv/
| Oorspronkelijke naam | Aangepaste naam | mar. / ter. |
|
|
|
|
Tweekleppigen recent |
|
| |
| Teredo (Dactyloteredo) juttingae Roch, 1955 | Nototeredo edax (Hedley, 1895) | M |
| Lyratellina juttingae van Regteren Altena, 1965 | M | |
Tweekleppige fossiel |
|
| |
| Divaricella juttingae Spaink, 1965 | Lucinella juttingae (Spaink, 1965) | M |
Slakken recent |
|
| |
| Mitra (Scabricola) juttingae Koperberg, 1931 | Gemmulimitra duplilirata (Reeve, 1845) | M |
| Hypselostoma terae Tomlin, 1939 | Boysidia terae (Tomlin, 1939) | T |
| Acteocina juttingae van Regteren Altena & Beets, 1945 | M | |
| Megalacron juttingae Clench & R.D. Turner, 1964 | T | |
| Benthemia Forcart, 1964 | T | |
| Juttingia Loosjes, 1965 | T | |
| Teralatirus Coomans, 1965 | M | |
| Teraia Solem, 1966 | T | |
| Haplotychius juttingae van Bruggen 1972 | T | |
| Neritina juttingae Mienis, 1973 | Neritona juttingae (Mienis, 1973) | B/F |
| Papuina juttingae Mienis, 1993 | T | |
| Teracharopa Maassen, 2000 | T | |
| Ditropopsis benthemjuttingae Greķe, 2011 | T | |
| Pincerna crenilabris juttingae Páll-Gergely et al., 2020 | T | |
Slakken fossiel | |||
| Conus juttingae Pannekoek, 1936 | Hemiconus juttingae (Pannekoek, 1936) | M |
| Marginella (Cryptospira) juttingae Pannekoek, 1936 | M | |
| Oliva (Strephona) juttingae Pannekoek, 1936 | M | |
| Cribraria vanbenthemjuttingae F.A. Schilder, 1941 | Ovatipsa vanbenthemjuttingae (F. A. Schilder, 1941) | M |
| Murex juttingae Beets, 1941 | Murex (Chicoreus) juttingae Beets, 1941 | M |
| Melanoides juttingae Wissema, 1947 | Tarebia juttingae (Wissema, 1947) | F |
Inktvis |
|
| |
| Enteroctopus juttingae G.C. Robson, 1929 | Enteroctopus megalocyathus (Gould, 1852) | M |
Zeespin |
|
| |
| Pallenopsis juttingae Stock, 1964 | Bathypallenopsis juttingae (Stock, 1964) | M |
Tot zover de gastblog van Godfried van Moorsel, waarvoor veel dank. In de volgende blog zal ik trachten Tera’s wetenschappelijke betekenis te duiden.