In de vorige blog zagen we hoe Tera en Pico zich druk maken over een spreeuwpot. We gaan nu verder met Pico’s leven in Domburg tijdens de eerste oorlogsjaren.
Pico woont samen met zijn twee ouders in villa “de Wael” in Domburg. Pico is bij het uitbreken van de oorlog 48, zijn ouders zijn oud, zijn vader is van 1852, zijn moeder van 1858, dus 6 jaar jonger. Voor de oorlog is het reizen een goede afleiding voor Pico. Hij reist naar Utrecht of Amsterdam maar ook naar Zwitserland. Bovendien heeft hij een uitgebreid correspondentienetwerk dat hem in staat stelt gelijkgestemden te spreken. Door de oorlog valt veel daarvan weg. Dat merkt hij en hij wordt er eenzaam door. Tera begrijpt dat als ze schrijft: Ik hoop, dat de taak niet te machtig voor je wordt, het geteuter in huis met twee weinig valide oudjes, ergernis met personeel, en gebrek aan uitwisseling van gedachten over de duizend onderwerpen, die je bezig houden.
In april 1941, overlijdt Pico’s vader, Pico regelt de begrafenis en de nalatenschap, Tera laat via haar familie in Zeeland bloemen bezorgen. Reizen naar Zeeland wordt te gevaarlijk gevonden. Tera schrijft: Dank voor het afschrift van je toespraak. De gedachten zijn mooi en de woorden zijn goed gekozen, zodat ook anderen er wat aan hebben. Je vader zelf zou er ook tevreden mee geweest zijn!
Pico heeft een lastige relatie met zijn overheersende moeder, ze is ziek en waarschijnlijk bedlegerig. En soms wordt het hem even te veel. Hij stort niet graag zijn hart uit bij Tera, of anderen, maar ergens wordt er een tipje van de sluier opgelicht als Tera schrijft:
Lieve beste Pico,
Heel veel dank voor je brief. Het is erg lief van je om mij dat allemaal te willen schrijven en ik was er wel bang voor, dat je weer meer van je leven moest afstaan. Ik wilde alleen maar, dat je mij je geheimpjes eens eerder toevertrouwd had. Nu ben ik toch langzamerhand geen vreemde meer voor je, en jouw leven is mijn leven; en tenslotte heb ik een kleine illusie, dat als je eens in een brief een deel van je zorgen verschrijft, zij ook een beetje afgewenteld worden van je hart.
Niemand, en jijzelf ook niet, begrijpt hoe je dit geduldspelletje en onnatuurlijk leven volhoudt. Heb jij in een vorige incarnatie, of heeft één van je voorvaderen zo gezondigd, dat je nu boete moet doen? Een sterke moederbinding is een gecompliceerd geval en kan zich op 1000 manieren manifesteren. Maar zoiets als bij jullie heb ik nog nooit gezien, en is een studie apart.
In augustus 1942 worden alle inwoners van Walcheren die niet werken geëvacueerd naar Noord Brabant. Zeeland ligt in de gevarenzone als het om oorlogsgeweld gaat. De Duitsers confisqueren Villa de Wael en Pico moet met zijn zieke moeder vertrekken. Tera schrijft: Je brief aan het museum werd mij hierheen opgezonden. Ik vond het een ellendig bericht, en ik stel me jou nu voor: dravende en regelende en pakkende. Hoe krijg je die enorme inboedel in 2 kamers bij elkaar, en hoe kun je hem behoeden tegen Jan-Gap-Gauw en andere narigheid. Heb je al een onderdak gevonden?
In Breda of omgeving zit je natuurlijk handiger om nog eens op en neer te kunnen naar Domburg. Als je er tenminste nog komen mag. Wat zonde en jammer van je moestuin, daar heb je nu niet veel profijt van. Wat je sturen kunt naar het museum, uit inboedel of moestuin, zal ik met vreugde ontvangen en opbergen. Er is ruimte genoeg, maar of het er veiliger is dan ergens anders moeten we afwachten. In ieder geval is het beter, dat je nu vertrekt dan later in een stroom vluchtelingen, als er van speciale zorg voor je moeder geen sprake kan zijn. Ik ben erg benieuwd te horen, wat voor onderdak je gevonden hebt. Het zal haar wel aangrijpen dit huis te verlaten met de gedachte, dat ze er mogelijk niet terug keren zal.
Pico vindt voor zijn moeder en zichzelf onderdak in het St. Laurensgesticht in Ginneken (hierboven op een foto uit 1925) bij Breda, waar de nonnen een verpleegafdeling hebben. Veel van zijn waardevolle boeken en spullen stuurt hij naar Tera, die ze clandestien opslaat in de kelders van Artis. Foto’s, zijn smoking en extra kleding slaat ze thuis op. Zo schrijft ze in september 1942: Je moet voorlopig maar niet aan de Beaufort schrijven, om te bedanken voor het opbergen, want …. Hij weet er praktisch niet veel van af.
Als ze eenmaal gesetteld zijn schrijft Tera: Uit al je berichten, waarvoor veel dank, begrijp ik maar al te goed, dat de reis voor jou en je moeder nogal een tour de force is geweest, minder om de reis zelve, dan wel om alles, wat er aan vast zat van emoties en inspanning. Ik hoop van harte, dat je nu gelegenheid hebt om wat uit te blazen. Mij is het al een rust, dat je niet meer voor de huishouding behoeft te zorgen. Ga je nog wel eens terug om naar huis en hof te kijken, of mag dat niet? Wat zit er nu in jullie huis?
In Ginniken zal Pico de oorlog “uitzitten” en voor zijn moeder zorgen. Volgende week nemen we afscheid van Anna Weber.